-
Table of Contents
- Tesis Bakım Sürecinde İş Güvenliği: Riskleri Azaltmak ve Verimliliği Artırmak
- 1. Tesis Bakımında İş Güvenliği Neden Önemlidir?
- 1.1. İş Kazası İstatistikleri
- 2. Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi
- 2.1. Risk Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?
- 2.2. Case Study: Shell’in Risk Yönetimi Uygulaması
- 3. Yasal Düzenlemeler ve Standartlar
- 3.1. ISİG Kanunu’nun Getirdikleri
- 3.2. Uluslararası Standartlar: OHSAS 18001
- 4. Etkili İş Güvenliği Uygulamaları
- 4.1. LOTO Uygulaması: Caterpillar Örneği
- 5. Sonuç
Tesis Bakım Sürecinde İş Güvenliği: Riskleri Azaltmak ve Verimliliği Artırmak
Tesis bakım süreçleri, endüstriyel tesislerin sürekliliği ve verimliliği için kritik öneme sahiptir. Ancak bu işlemler sırasında iş güvenliği kurallarına uyulmaması, iş kazalarına, ekipman hasarlarına ve üretimde aksaklıklara neden olabilir. Bu nedenle, tesis bakımında iş güvenliğinin standartlaştırılması ve sürekli iyileştirilmesi zorunludur. Bu makalede, tesis bakımında iş güvenliği önlemlerinin önemi, risk yönetimi, yasal düzenlemeler ve başarılı uygulamalar incelenecektir.
1. Tesis Bakımında İş Güvenliği Neden Önemlidir?
Tesis bakım işlemleri, yüksek riskli faaliyetleri içerir. Bunlar arasında elektriksel bakım, mekanik onarım, kimyasal kullanım ve yüksek irtifa çalışmaları sayılabilir. Bu nedenlerle, iş güvenliği önlemlerinin alınmaması aşağıdaki sonuçlara yol açabilir:
- İş kazalarının artması
- Üretim duruşlarının増加
- Maddi kayıplar
- Şirket itibarının zedelenmesi
1.1. İş Kazası İstatistikleri
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2022 yılında iş kazası sonucu 2.250’den fazla işçi hayatını kaybetti. Bu rakamların %30’u bakım ve onarım sırasında meydana geldi. Bu nedenle, tesis bakımında iş güvenliği kültürünün geliştirilmesi acil bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkar.
2. Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi
Risk yönetimi, tesis bakımında iş güvenliğini sağlamak için temel bir süreçtir. Risk değerlendirmesi, olası tehlike kaynaklarını belirleme ve önleyici tedbirleri alma amacıyla yapılır.
2.1. Risk Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?
- Tehlike Tanımlama: Potansiyel riskleri (elektriksel tehlike, düşme riski vb.) listeleme.
- Risk Analizi: Her tehlikenin olasılık ve şiddetine göre derecelendirme.
- Önleme Tedbirleri: Riskleri azaltmak için prosedürlerin oluşturulması.
2.2. Case Study: Shell’in Risk Yönetimi Uygulaması
Petrol ve gaz sektöründe faaliyet gösteren Shell, risk değerlendirmesini zorunlu kılmıştır. Örneğin, 2018 yılında bir bakım çalışması sırasında meydana gelen bir kazanın ardından, şirket tüm tesislerde “Hazard Observation System (HOS)” uygulamasını devreye aldı. Bu sistem sayesinde, çalışanlar tarafından bildirilen risklerin %90’ı önleyici tedbirlerle engellenmiştir.
3. Yasal Düzenlemeler ve Standartlar
Türkiye’de iş güvenliği için İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (İSİG) ve Tesis Bakım Yönetmeliği gibi yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Bu kanunlar, bakım işlemlerinde uyulması gereken standartları belirler.
3.1. ISİG Kanunu’nun Getirdikleri
- Çalışanlara düzenli eğitim verilmesi
- Risk değerlendirmesi yapılması
- Acil durum planlarının oluşturulması
3.2. Uluslararası Standartlar: OHSAS 18001
OHSAS 18001, iş güvenliği yönetim sisteminin standardıdır. Bu standardı benimseyen şirketler, iş kazalarını %40’a kadar azaltabilir.
4. Etkili İş Güvenliği Uygulamaları
Bakım işlemlerinde iş güvenliğini sağlamak için aşağıdaki uygulamalar önerilir:
- Lockout/Tagout (LOTO): Enerji kesme prosedürü
- Periyodik Ekipman Kontrolleri: Arızaları önleme
- Kişisel Koruyucu Ekipman (KKE) Kullanımı: Baret, eldiven vb.
4.1. LOTO Uygulaması: Caterpillar Örneği
Caterpillar, tüm bakım işlemlerinde LOTO prosedürünü zorunlu tutmuştur. Bu sayede, 2015-2020 yılları arasında elektriksel ve mekanik kazalarda %75’lik azalma kaydedilmiştir.
5. Sonuç
Tesis bakımında iş güvenliği, sadece yasal bir zorunluluk değil, verimliliği ve çalışan sağlığını koruma açısından da kritik bir unsurdur. Risk yönetimi, eğitim ve yasal standartlara uyulmasıyla iş kazaları azaltılabilir. Şirketler, sürekli iyileştirme ve teknoloji entegrasyonu (IoT tabanlı bakım gibi) ile iş güvenliğini daha da geliştirebilir. Sonucunda, iş güvenliği kültürü tesislerin geleceğini şekillendirecek en önemli faktörlerden biri olacaktır.
